ที่มาทางดาราศาสตร์
เทศกาลสงกรานต์มีรากฐานมาจากการคำนวณทางดาราศาสตร์โบราณของอินเดีย เป็นช่วงเวลาที่ดวงอาทิตย์เคลื่อนเข้าสู่ราศีเมษ ซึ่งถือเป็นการเริ่มต้นจักรราศีใหม่ ในอดีต นักดาราศาสตร์ราชสำนักจะทำการคำนวณฤกษ์ยามเพื่อกำหนดวันขึ้นปีใหม่ไทย โดยมีพิธีกรรมสำคัญคือการสรงน้ำพระและรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่เพื่อความเป็นสิริมงคล
การผสมผสานความเชื่อ
สงกรานต์เป็นการผสมผสานระหว่างความเชื่อทางดาราศาสตร์ พราหมณ์ และพุทธศาสนา มีตำนานเรื่องนางสงกรานต์ที่เป็นธิดาท้าวกบิลพรหม ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันลงมาอัญเชิญศีรษะของพระบิดามาเวียนรอบเขาพระสุเมรุ การรดน้ำในเทศกาลนี้จึงมีความหมายทั้งในแง่การชำระล้างสิ่งชั่วร้ายและการให้ความเคารพต่อบรรพบุรุษ
วิวัฒนาการสู่ประเพณีร่วมสมัย
จากพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ สงกรานต์ได้พัฒนามาเป็นเทศกาลรื่นเริงที่ผู้คนสาดน้ำเล่นกันอย่างสนุกสนาน โดยเฉพาะในประเทศไทยที่มีอากาศร้อน การเล่นน้ำจึงเป็นการคลายร้อนและสร้างความสนุกสนาน ปัจจุบันสงกรานต์ได้กลายเป็นเทศกาลท่องเที่ยวที่สำคัญ ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลก
บทบาทในสังคมปัจจุบัน
แม้รูปแบบการเฉลิมฉลองจะเปลี่ยนไป แต่แก่นสำคัญของสงกรานต์ยังคงอยู่ คือการรวมญาติ การแสดงความกตัญญูต่อผู้ใหญ่ และการทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้บรรพบุรุษ เทศกาลนี้จึงยังคงมีความสำคัญในการเชื่อมความสัมพันธ์ของครอบครัวและชุมชน Shutdown123