โครงสร้างการปกครองแบบจตุสดมภ์
ระบบจตุสดมภ์เป็นระบบบริหารราชการส่วนกลางของอยุธยา แบ่งออกเป็น 4 กรม ได้แก่ เวียง วัง คลัง นา แต่ละกรมมีหน้าที่เฉพาะและมีเสนาบดีเป็นผู้ดูแล กรมเวียงดูแลความสงบเรียบร้อย กรมวังดูแลราชสำนัก กรมคลังดูแลการคลังและการค้า และกรมนาดูแลการเกษตรและที่ดิน
ระบบศักดินาและการควบคุมไพร่
อยุธยาใช้ระบบศักดินาในการจัดลำดับชั้นทางสังคมและควบคุมกำลังคน โดยกำหนดศักดินาตามตำแหน่งและหน้าที่ ตั้งแต่พระมหากษัตริย์จนถึงไพร่ ระบบนี้กำหนดสิทธิ หน้าที่ และความรับผิดชอบของแต่ละบุคคลอย่างชัดเจน ไพร่ต้องสังกัดมูลนายและต้องเข้าเวรรับราชการปีละ 6 เดือน
การปกครองส่วนภูมิภาค
อยุธยาแบ่งการปกครองส่วนภูมิภาคเป็นหัวเมืองชั้นใน หัวเมืองชั้นนอก และเมืองประเทศราช แต่ละเมืองมีเจ้าเมืองปกครอง โดยหัวเมืองชั้นในอยู่ภายใต้การควบคุมโดยตรงจากราชธานี ส่วนเมืองประเทศราชมีอิสระในการปกครองตนเองแต่ต้องส่งเครื่องราชบรรณาการและกองกำลังทหารเมื่อมีศึกสงคราม
มรดกทางการปกครอง
ระบบการปกครองของอยุธยาได้วางรากฐานสำคัญให้กับการบริหารราชการไทยในยุคต่อมา หลายแนวคิดและระบบงานยังคงสืบทอดมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น เช่น การแบ่งส่วนราชการ ระบบยศถาบรรดาศักดิ์ และการจัดระเบียบสังคม แม้ปัจจุบันจะเปลี่ยนแปลงไปมาก แต่อิทธิพลของระบบราชการอยุธยาก็ยังสามารถเห็นได้ในโครงสร้างการบริหารราชการไทยปัจจุบัน Shutdown123